"Het leukste aan mijn werk is dat ik concreet het eindresultaat kan zien van projecten waar ik aan heb gewerkt."

Jos Hendriks, Opdrachtgever infrastructuur

Naam: Jos Hendriks
Functie: Opdrachtgever infrastructuur
Opleiding: HTS Weg- en Waterbouwkunde
Werkt bij de provincie sinds: 2003
Domein: Opdrachtgeverschap (AOG)

“Als je mij jaren geleden had gevraagd of ik voor de provincie wilde komen werken, dan had ik ‘nee’ gezegd. In de jaren ‘90 werkte ik als projectmanager in de aannemerij en voor ingenieursbureaus en ik dacht dat het daar veel dynamischer was dan binnen de provincie als overheidsorgaan. Ik werkte daar op verschillende plekken, bezocht klanten door heel het land, zocht nieuwe opdrachten op en werkte daarnaast zelf mee aan projecten. Hoewel ik het prima naar mijn zin had, werd het reizen mij toch wel wat veel. Op een gegeven moment reed ik wel 65.000 km per jaar. Alleen daarom stond ik open voor iets anders.

Ik werd benaderd door een headhunter die een functie als projectmanager binnen de provincie Zuid-Holland aanbood. De enige reden waarom ik destijds voor die functie open stond, was doordat mijn reistijd dan verkort zou worden. Ik ging met die headhunter in gesprek en kwam erachter dat de functie wel heel goed bij mij zou passen. Ik mocht aan de slag gaan als projectmanager voor de aanleg en realisatie van de N470 bij Pijnacker, Rotterdam, Zoetermeer en Delft. Waar ik altijd een beetje jeuk van krijg, is van projecten die maar niet willen opstarten. Echter, dit project was al opgestart voordat ik werd benaderd. De scope was duidelijk; er was een projectorganisatie en er was voldoende budget beschikbaar. Ze zochten alleen nog een projectmanager die het project kon gaan leiden. Ik kon zo instappen. Het was echt een mooi project qua omvang en uitdaging. Daarom ben ik er alsnog vol enthousiasme aan begonnen. Het project was duidelijk en dat was precies wat ik nodig had. Later kreeg ik er nog een project bij, namelijk de reconstructie van de N210 in de Krimpenerwaard. Deze twee projecten hadden samen een omvang van 300 miljoen euro. Ontzettend gaaf en uitdagend! Ook bleek de provincie een hele goede en uitdagende werkgever te zijn, waar ik nog steeds de dynamiek in het werk ervaar, zoals bij de aannemerij. Ik voelde me al vrij snel als een vis in het water.”

Van projectmanager naar opdrachtgever infrastructuur

“Van 2003 tot en met 2008 heb ik als projectmanager gewerkt, maar vanaf 2009 heb ik mezelf doorontwikkeld tot opdrachtgever infrastructuur. Binnen de provincie kreeg ik veel ruimte om door te groeien en om mijzelf te ontwikkelen. De rol van opdrachtgever verschilt dan ook van de rol van projectmanager. Als projectmanager ben je meer van het ‘hoe’. Je krijgt een budget, een planning en hebt een project dat gerealiseerd moet worden. Ik keek in die rol met mijn team hoe ik projecten op de meest efficiënte manier kon uitvoeren, qua budget, planning, omgevingsmanagement, marktbenadering en verbonden risico’s, zoals mogelijke conflicten met partijen.

Als opdrachtgever ben je van het ‘wat’. Ik zit nu veel minder op de inhoud van het project en hang er als een helikopter boven. Het is belangrijk dat ik aan de projectmanagers scherp definieer wat een opdracht behelst. Ik schets duidelijke kaders, context, condities en randvoorwaarden om een opdracht uit te voeren. Ik stuur een team met projectmanagers aan die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van opdrachten. Daarbij maak ik afspraken met betrokken partijen op ambtelijk en bestuurlijk niveau over de opdracht. Dit is met interne partijen, maar er is ook veel samenwerking met externe partijen zoals Rijkswaterstaat, ProRail, gemeenten of waterschappen, allemaal spelers die ook met infrastructuur bezig zijn. Als opdrachtgever zorg je ervoor dat er voldoende capaciteit beschikbaar is, op zowel financieel als personeel vlak. En je stuurt op exogene risico’s en ontwikkelingen die van invloed zijn op de opdrachten. Die ontwikkelingen en risico’s zijn vaak inhoudelijk, maar ook politiek-bestuurlijk van aard.

Het risico van mijn rol als opdrachtgever is dat je soms geneigd bent om op de stoel te gaan zitten van de projectmanager, dus dat je te veel het inhoudelijke werk ingaat. In de loop der tijd heb ik dit steeds meer afgeleerd. Als projectmanagers hulp nodig hebben, kunnen ze altijd aan mij vragen wat ik in hun situatie zou doen. Dan geef ik mijn eerlijke mening en stel ik kritisch-sturende vragen om ze weer op weg te helpen. Echter, ik ben er wel strikt op om niet te veel de inhoud in te gaan, want dat is mijn functie niet meer. En juist rolvastigheid is erg belangrijk.

Als opdrachtgever ben ik ook adviseur voor het bestuur binnen de provincie. De samenwerking met het bestuur ervaar ik als positief, vooral omdat er een mooie wederkerigheid in zit. Ongevraagd het bestuur adviseren in moeilijke kwesties met aanbestedingen, conflicten, claims, de recente extreme prijsstijgingen en de gevolgen voor budgetten is gebruikelijk. Het is pas leuk als de bestuurder aan mij vraagt: ‘En Jos, hoe zou jij dit vraagstuk aanpakken?’ Dan sta ik echt in mijn kracht.”

Tastbaar en concreet werk, met coaching als hoogtepunt

“Het leukste aan mijn werk is dat je concreet het eindresultaat kan zien. Het is tastbaar. Als ik door de provincie rijd, zie ik alle provinciale projecten waar ik aan heb gewerkt, maar als ik iets verder rijd, zie ik ook de projecten die ik in het verleden bij mijn vorige banen heb gedaan. En daar kijk ik met voldoening op terug. Ik geniet ook van mijn rol als opdrachtgever. Het mooiste aan mijn werk vind ik eigenlijk om mensen te coachen op hun job. Andere opdrachtgevers, projectmanagers of mensen in het vakgebied op welke positie dan ook. Vaak kan ik de mensen een stapje verder helpen met mijn kennis en ervaring. Ik haal er voldoening uit als ik andere mensen zie doorgroeien. Ik heb collega’s gecoacht en zien doorgroeien in bijvoorbeeld aannemersfuncties, dat is prachtig om te zien.

Ook vind ik het belangrijk om ruimte voor eigen inbreng en initiatief te geven in mijn team. Als opdrachtgever zal ik nooit ergens met een gestrekt been in gaan of proberen om mijn gelijk te halen. Ik wil altijd samen met het team tot een succes komen. Dat je met collega’s en andere partijen allemaal tevreden terug kan kijken op een project dat we samen hebben gerealiseerd, daar haal ik het meeste voldoening uit. En ik vind het ook leuk als collega’s of opdrachtgevers mij raadplegen of om hulp vragen en om mee te denken aan vraagstukken als ‘hoe krijgen we de beste inschrijvers voor een project?’ of ‘wanneer hebben de provincie en betrokken het meest profijt van een product?’.”

De provincie bleek een hele goede werkgever te zijn, waar ik nog steeds de dynamiek in het werk ervaar, zoals bij de aannemerij. Ik voelde me als een vis in het water."

Diversiteit aan infraprojecten

“In de jaren dat ik bij de provincie werk, ben ik bij veel infrastructuurprojecten betrokken geweest, zowel in de rol van projectmanager als in de rol van opdrachtgever, maar ook ben ik wel eens extern gevraagd om bij te springen vanwege mijn kennis en ervaring. Specifiek kan ik niet benoemen welk project ik het meest leuk vond, maar waar ik wel trots op ben zijn bijvoorbeeld projecten als de aanleg van de Rijnlandroute, het bouwen van de Julianasluis in Gouda, de bochtafsnijding van de Delftse Schie of de vernieuwing van het traject van de MerwedeLingelijn.

Het traject van de MerwedeLingelijn was door de NS afgeschreven als NS-traject. Zeven omliggende gemeenten en de provincie Zuid-Holland hebben elkaar toen gevonden om nieuw leven in dat traject in te blazen en inmiddels is het een heel succesvol lightrailproject geworden. En die lightrail verbinding van Gorinchem naar Leerdam rijdt nu elk kwartier met een ontzettend hoge gebruiksscore en klanttevredenheidscore. Dagelijks maken zo’n 7000 reizigers gebruik hiervan en dan kan ik toch wel heel trots zijn dat ik een bijdrage hebt geleverd aan dit project.

Het bouwen van de Julianasluis in Gouda was ook een mooi project. Er lag eerst een kleine sluis en er moest een grotere nieuwe sluis naast komen, om grote beroepsvaart te scheiden van kleinere recreatieschepen en te zorgen voor meer veiligheid. Dat was best een complex project met voor mij nieuwe materie. Ik vond het destijds juist een uitdaging om in een project te stappen waar ik weinig van wist, daar leer je ontzettend veel van.”

Geleerde lessen

“Alle lessons learned, neem je weer mee naar volgende projecten. We hebben in het verleden ook wel geleerd van dingen die minder efficiënt waren. We hadden bijvoorbeeld een visie waarin we vonden dat we zo veel mogelijk stukjes van het project op de markt uit gingen zetten, want dan konden kleine, lokale partijen ook deelnemen. Zo waren we gestart met meerdere aannemers en liepen we er keihard tegenaan dat wanneer één partij een kleine vertraging had, dan had dat effect op alle andere partijen. Daarin zijn ze allemaal afhankelijk van elkaar. En dan hadden we best wel wat pech, want het was niet zo handig om zo afhankelijk te zijn van meerdere partijen. Daarom hebben we afscheid genomen van al die losse contracten. We besloten één partij verantwoordelijk te maken voor al het werk en bij aanbestedingen ook het liefst aan één partij te gunnen die alles kan uitvoeren. Dat bleek een praktische en vooral een goed te managen keuze.

Ook heb ik persoonlijk veel dingen bijgeleerd. Zo dacht ik vroeger dat het ontwikkelen van een omgevingsbeleid een beetje onnodig was. Ik heb door diverse projecten geleerd dat omgevingsmanagement een heel serieus en belangrijk vak is. Je bent niet in je eentje bezig, maar er zijn veel actoren betrokken. Met infrastructurele projecten heb je altijd te maken met bewoners uit de omgeving, aannemers, natuur, marktpartijen of bedrijven. Als je het hogere doel weet uit te leggen van het project en zorgt voor goede communicatie en informatievoorziening, dan kun je elkaar veel beter vinden en wordt mogelijke weerstand weggenomen. Verbinding met de omgeving is daarom erg belangrijk en moet niet onderschat worden.”

Met pensioen

“Binnenkort ga ik met pensioen. Inmiddels hebben we een opvolger gevonden die mijn werk gaat overnemen. Mijn opvolger komt terecht in een fijn team. Met een aantal collega’s heb ik een hele goede band opgebouwd. We zijn op elkaar ingespeeld en weten elkaar goed te vinden. In het team kijken we ook altijd hoe we elkaar kunnen helpen en ieder heeft zo zijn of haar eigen expertise. We proberen samen altijd tot een succes te komen. Wat wel lastig is aan mijn rol, is dat ik soms voor te veel dingen wordt benaderd waar ik eigenlijk niet van ben. Collega’s komen dan naar mij toe, omdat ik van bepaalde onderwerpen veel kennis heb. Dan word ik toch betrokken, terwijl ik eigenlijk niet verantwoordelijk ben. Vaak help ik die collega’s dan op weg, maar je moet daar wel de grens in bewaken. Daarnaast moet je het een uitdaging vinden om met zo min mogelijk middelen, een maximaal rendement te behalen in projecten. En het is belangrijk dat je het leuk vindt om in gesprek te gaan met marktpartijen en om ervoor te zorgen dat zij zich aan de gemaakte afspraken houden.”