Aan de slag met energietransitie voor de provincie Zuid-Holland

De provincie vindt het belangrijk dat schone energie voor iedereen bereikbaar en betaalbaar is. Daarom ondersteunen we energieprojecten van inwoners van de provincie en zetten we ons in voor een inclusieve energietransitie. Wij helpen inwoners om kansen te benutten en knelpunten op te lossen, met financiële ondersteuning, kennisuitwisseling en onderzoek. Zo krijgen inwoners meer zeggenschap over een lokale, duurzame energievoorzieningen. Door een subsidieregeling kunnen bijvoorbeeld energiecoöperaties, sportverenigingen, Verenigingen van Eigenaren en lokale warmte-initiatieven hun eigen energie-initiatieven realiseren. Ook ondersteunt de provincie Zuid-Holland het lerend netwerk, waarin bijna 100 lokale initiatieven in de provincie elkaar weten te vinden voor kennisuitwisseling rondom initiatieven.

Alle huishoudens in Nederland krijgen de komende jaren te maken met de energietransitie: in de omgeving, in de wijk en achter de voordeur. Niet alle huishoudens zijn in staat hier zelf in te investeren, terwijl de energietransitie enkel succesvol kan zijn als iedereen meedoet. Daarom zet de provincie zich ervoor in dat de energietransitie voor iedereen haalbaar en betaalbaar is. Haalbaar betekent dat woningeigenaren en huurders, ook degenen met een kleine beurs, toegang hebben tot financiële middelen om de eigen woning te verduurzamen, bijvoorbeeld door energiebesparende maatregelen te nemen. Betaalbaar wil zeggen dat na betaling van de energielasten voldoende inkomen overblijft voor de overige noodzakelijke bestedingen. Ons motto is ‘Schone energie voor iedereen.’ Wij zetten ons ervoor in dat iedereen kan meedoen en meedelen in de energietransitie. Of je nu in een dorp of in de stad woont, in een villa of in een flat, of je huiseigenaar of huurder bent.

De provincie zet zich op 3 manieren in voor een inclusieve energietransitie:

1. We doen mee in een aantal Zuid-Hollandse wijken om samen met partners schone energie voor iedereen te realiseren.
2. We ontwikkelen een netwerk om goede voorbeelden te delen en te leren van verschillende projecten en maatregelen.
3. We delen de kennis en ervaringen die we ontwikkelen met alle gemeenten in Zuid-Holland.

Geothermie (aardwarmte) is lokale duurzame warmte uit de ondergrond voor de verwarming van huizen, kassen en industrie. De temperatuur loopt op met de diepte: hoe dieper hoe warmer. Het van nature aanwezige warme water wordt uit de ondergrond opgepompt. De warmte wordt eruit gehaald. Een pomp zorgt ervoor dat het afgekoelde water terugstroomt in dezelfde aardlaag waarna het weer opwarmt. We gebruiken een heel groot deel van onze energie om huizen, kassen en industrie in Zuid-Holland te verwarmen. Met geothermie kunnen we in potentie in een groot deel van deze vraag voorzien. Samen met onze partners streven wij ernaar om aardwarmte grootschaliger in te zetten in de provincie. Zuid-Holland is met 14 operationele geothermie-bronnen koploper in Nederland. Met name de glastuinbouw heeft al veel ervaring met het verwarmen van kassen door aardwarmte. Zo kan met geothermie vanuit de kassen nabijgelegen appartementencomplex, zwembad en school van warmte voorzien.

Windenergie levert een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen voor duurzame elektriciteit. De provincie heeft bevoegd gezag als het gaat om de locatie van grotere windparken. De provincie Zuid-Holland is een drukbevolkte provincie met weinig open ruimte. Daar moeten we zuinig op zijn. De provincie zet zich daarom in voor windenergie met behoud van het open landschap. In ons coalitieakkoord hebben we afgesproken onze plaatsingsvisie voor windmolens en daarmee ons omgevingsbeleid aan te passen. Onze voorkeur ligt bij lijnopstellingen langs infrastructuur, grootschalige bedrijventerreinen en grote open wateren. We willen dus geen windturbines bij het Groene Hart, Hoeksche Waard, Midden-Delfland en natuurgebieden. Ook ondersteunen we de conversie van wind op zee. Daarnaast investeren we in innovatie en onderzoek en werken we samen met partners in de regio aan windprojecten.

Gemeenten, provincies en Waterschappen werken samen in het Nationaal Programma Regionale Energiestrategieën. In 30 regio’s werken partijen aan regionale keuzes voor de energietransitie en zij betrekken daarbij maatschappelijke organisaties en inwoners. In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen plannen. Deze worden elke twee jaar geactualiseerd. Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio’s bij het maken van de RES. Zuid-Holland telt zeven energieregio’s. We nemen als provincie actief deel in de verschillende werkgroepen van de RES’en. De provincie Zuid-Holland is partner aan tafel bij een RES. We zijn bij alle zeven RES’en zijn aangesloten. Dat brengt ons in de positie om RES’en te verbinden, kennis te delen en te adviseren over aspecten die over de grenzen van de regio’s gaan, zoals de beschikbaarheid van bronnen in Zuid-Holland, vraag en aanbod van energie en energie-infrastructuur en betrokkenheid van inwoners en bedrijven.

Een heel groot deel van het energiegebruik in Zuid-Holland wordt ingezet voor het verwarmen van gebouwen en kassen. De transitie naar duurzame verwarming is dus een grote stap op weg naar schone energie. Met restwarmte en veel mogelijkheden voor onder andere aardwarmte heeft Zuid-Holland de kans om in een groot deel van de vraag naar warmte te voorzien. Daarom zetten we ons in om duurzame warmtebronnen verder te ontwikkelen en maken we ons sterk voor de aanleg van een robuust provinciaal warmtetransportsysteem. We ondersteunen gemeenten bij de transitie naar aardgasvrije wijken en het nemen van energiebesparende maatregelen. Isolatie en andere energiebesparende maatregelen leveren een grote bijdrage aan het verminderen van de CO2 uitstoot en staan daarom centraal in onze aanpak. Gemeenten zijn druk bezig met de verwarming van de gebouwde omgeving. De provincie Zuid-Holland ondersteunt gemeenten met een team van experts, ondersteuning bij (Europese) subsidies, kennisuitwisseling en innovatie.

Zuid-Holland heeft veel grote daken die we kunnen gebruiken voor zonnepanelen. Om die ruimte maximaal te benutten, heeft de provincie vier miljoen euro beschikbaar gesteld tot eind 2023. Veel eigenaren van grote daken willen hun dak wel beschikbaar stellen voor zonne-energie, maar hikken aan tegen de investering of de moeite die nodig is om het dak aan te passen of zonnepanelen te plaatsen. Tegelijkertijd zijn energiecoöperaties in Zuid-Holland op zoek naar daken om zonne-energie op te wekken. Daar speelt de provincie op in met de subsidieregeling ‘Zonnig-Zuid-Holland’. De regeling is onderdeel van een breder aanvalsplan voor zonne-energie op daken. We stimuleren plaatsing van zonnepanelen door bedrijven en corporaties, waarbij we zoveel mogelijk streven naar slim, dubbel ruimtegebruik. Bovendien ontwikkelen we beleid, oplossingen en tools voor de inzet en ruimtelijke kwaliteit van zonnepanelen en zonneparken.