Werken in het hart van de democratie

"Democratie werkt pas als iedereen meedoet."

Nederland is een democratie. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar er valt nog veel te verbeteren. Eén keer per 4 jaar stemmen en je mening kunnen uiten horen bij een democratie. Hoewel veel mensen het belangrijk vinden om hun standpunten te benadrukken, geven inwoners soms nog aan zich niet gehoord te voelen. Brandon Pouw is beleidsmedewerker Bestuurlijke Zaken en Democratie bij de provincie Zuid-Holland. Hij houdt zich bezig met vraagstukken als participatie, democratische vernieuwing, openbaar bestuur en kernendemocratie . Het is zijn rol om ervoor te zorgen dat de samenwerking tussen inwoners en overheid wordt bevorderd om zo gezamenlijk goede beslissingen te kunnen nemen: nu en in de toekomst.

Middenbestuur als bijzondere overheidslaag

Met een diploma politicologie op zak, een afgerond traineeship bij de provincie en inmiddels ruim een jaar werkervaring als beleidsmedewerker Bestuurlijke Zaken en Democratie, is Brandon de aangewezen persoon om vraagstukken op het gebied van democratie op te pakken. Dat doet hij al een aantal jaar met veel plezier. Brandon zit hier echt op zijn plek: ‘’Werken bij de provincie vind ik fantastisch. De provincie is middenbestuur, en dat heeft een aantal kanten die het tot een erg fijn stuk overheid maken. Je hebt minder te maken met de politieke waan van de dag. Dat is vaak meer het geval bij de rijksoverheid en de gemeenten. Bij de provincie kun je alles wat meer van een afstand bekijken en net iets langer nadenken voordat je beslissingen neemt. Dat is juist fijn, omdat je dan goed de consequenties kunt overzien. Het betekent trouwens niet dat we stil zitten. We werken keihard en doen ontzettend veel. Ook vormt de provincie het cement in het geheel van inwoners, gemeenten en andere partijen. Het is mijn rol om alle partijen te verbinden. Democratie werkt pas als echt iedereen meedoet.’’

“Bij de provincie heb je net iets langer de tijd om na te denken’’

Participatie van gemeenten en inwoners

Voor democratie heb je participatie nodig, van gemeenten en inwoners. Dan krijg je nog wel eens wat moeilijkheden voor je kiezen. Brandon noemt een voorbeeld: ‘’De gemeentelijke herindeling heeft ervoor gezorgd dat gemeenten groter worden. Daarbij bestaat het gevaar dat de afstand tot de inwoners groter wordt. De provincie helpt de gemeenten met het voorkomen hiervan en heeft tot doel de samenwerking en een goede relatie tussen inwoner en gemeente te stimuleren. Dat doen we door het onderwerp goed in kaart te brengen en te onderzoeken hoe dat elders in Nederland in vergelijkbare gevallen is aangepakt. Dat is dus die afstand waar ik het eerder over had. Wij hebben net wat meer tijd voor overzicht en reflectie, kunnen iets breder onderzoek doen, en dan samen met de gemeenten.’’

Het doel is om de afstand tussen politiek en inwoner te verkleinen’’

Het participatiekompas

Brandon heeft ook meegewerkt aan het participatiekompas. Het doel van het participatiekompas is om de afstand tussen politiek en inwoners zo klein mogelijk te houden. Bij dit beleid is het belangrijk dat de provincie de rol en de samenwerking kiest die bij een specifieke casus past. Brandon zegt hierover: ‘’Normaal gaan overheden allemaal vaste regels voor zichzelf benoemen en het proces helemaal dichttimmeren. Het bijzondere aan dit project – het participatiekompas – is dat we daar halverwege mee gestopt zijn. Het is nu veel meer een keuze-instrument geworden, waar per geval kan worden bepaald wat de beste rol is die de provincie kan aannemen.’’ Hij vervolgt: ‘’Dat vind ik ook een van de mooie dingen van werken bij deze provincie. We zijn ontzettend gericht op samenwerking. Niet vrijblijvend, want we dienen altijd een duidelijk doel’’.

Kwaliteit van het openbaar bestuur verbeteren

Naast het bevorderen van de participatie, is Brandon ook betrokken bij het bewaken van de kwaliteit van het openbaar bestuur op het Zuid-Hollands grondgebied. Dat is het geheel aan openbaar bestuur van gemeenten, waterschappen, regio’s en de provincie zelf. Ook dan kom je soms voor uitdagingen te staan. Brandon geeft een voorbeeld: ‘’Dat is interessant in bijvoorbeeld de zorg. De uitvoering daarvan is gedecentraliseerd. Veel taken zijn bij de gemeenten terechtgekomen. In sommige gevallen hebben gemeenten weer georganiseerd dat ze de zorg gezamenlijk regelen. Regiovorming dus. We moeten dan kijken of er uiteindelijk nog op een goede manier zorg wordt geboden en of het voor de burgers en gemeenteraadsleden nog wel werkbaar is’’.

De theorie die Brandon tijdens zijn studie heeft gehad, komt nu veel terug in de praktijk. Een mooi voorbeeld is het Huis van Thorbecke. Brandon: “Ooit kwam Thorbecke met de drie lagen bij de overheid: Rijk, provincie en gemeente. Dat kennen we nu als het Huis van Thorbecke. Door veel mensen is dat huis bijna heilig verklaard, zo is het en niet anders. Maar ik vind het juist interessant om continu met dat huis bezig te zijn en ervoor te zorgen dat het een moderne woning blijft. De ontwikkelingen in de praktijk laten zien dat er steeds meer regiovorming is, zoals in het eerdere voorbeeld over de zorg. Misschien ziet het ‘heilige’ huis er dan over een tijd toch wat anders uit. Ik zit dan eerste rang en kan dit proces van dichtbij meemaken”.