Deze website gebruikt cookies die nodig zijn om de website te laten functioneren. Daarnaast gebruiken we cookies die op anonieme wijze het gebruik van de website bijhouden. Onze cookies dienen nadrukkelijk niet om je te volgen of om je iets te verkopen.
De integrale aanpak van de Zuid-Hollandse natuuropgaven
En hoe biodiversiteit daar een belangrijke rol in speelt
Als provincie hebben we belangrijke taken en ambities op het gebied van infrastructuur, mobiliteit, erfgoed, ruimtelijke-, stedelijke- en economische ontwikkeling, klimaat en natuurbehoud. We werken steeds meer integraal en in samenhang, ook als het gaat om biodiversiteit – aan het behoud van de verscheidenheid aan dier- en plantensoorten binnen de provinciegrenzen. Maak kennis met onze collega’s Ed Weijdema – programmanager Biodiversiteit, Wieger Zwikstra – ambtelijk opdrachtgever Biodiversiteit en Natuur en Bas van Berkum – beleidsmedewerker Faunabeheer, Exotenbestrijding en Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving. Ze vertellen over hun werk, de projecten die ze oppakken en de provincie als werkgever.
Biodiversiteit als integraal onderdeel van de opgaven
In de drukst bevolkte provincie van Nederland – Zuid-Holland – vind je (vaar)wegen, steden, erfgoed en een diversiteit aan natuur. Als middenbestuur hebben we de taak om verschillende opgaven op deze gebieden aan te pakken. Denk aan het aanleggen van provinciale wegen, het subsidiëren van diverse erfgoedprojecten, het ondersteunen van klimaatprojecten, het opstellen van woningbouwplannen, het aanleggen van natuurgebieden en het onderhouden van diverse landschapstypen. In Zuid-Holland vind je 5 landschapstypen die kenmerkend zijn voor de provincie: veenweiden, duinen, eilanden, steden en de delta. Deze landschappen willen we beschermen, beheren en verbeteren. Dat doen we onder andere door de biodiversiteit te vergroten. Vroeger werd er vooral gekeken naar biodiversiteit in natuurgebieden. Tegenwoordig pakken we dit soort zaken integraal op en hebben we bijvoorbeeld de visie Rijke Groenblauwe Leefomgeving opgesteld. Deze visie is niet alleen gericht op het versterken van biodiversiteit in natuurgebieden, maar ook in het landelijk gebied, op industrieterreinen en in de stad.
Het project LIFE-IP All4Biodiversity
Ed Weijdema is programmamanager Biodiversiteit. Hij hield zich voorheen bezig met de uitwerking van de visie Rijke Groenblauwe Leefomgeving en is nu onder andere trekker van het Europese project LIFE-IP All4Biodiversity. Ed: “Met dit 6-jarige project kijken we samen met een groot aantal partners naar de biodiversiteit in en rondom natuurkernen. Gezamenlijk onderzoeken we hoe de biodiversiteit kan worden verbeterd. Om een voorbeeld te noemen: de Donkse Laagten, een prachtig groen en waterrijk natuurgebied in de Alblasserwaard. Hier wonen veel agrariërs die samen met ons onderzoeken hoe we kunnen zorgen voor meer balans tussen de natuur en de landbouw. De weidevogel is heel belangrijk in dit gebied. Zo kijken we hoe we het leefgebied van de weidevogel kunnen verbeteren en tegelijkertijd zoeken we naar extra verdienmodellen of inkomen voor de boeren. Concrete stappen die we zetten zijn bijvoorbeeld het afremmen van bodemdaling en het omhoog brengen van het waterpeil door een nieuw type drainage. We zien dat de boeren zelf ook trots zijn op dit project; ze zetten nu borden in het veld om te laten zien aan de buitenwereld dat ze werken aan de verbetering van de weidevogelpopulatie.”
Biodiversiteit als volwaardig thema
Wieger Zwikstra is ambtelijk opdrachtgever Biodiversiteit en Natuur. Hij is verantwoordelijk voor de opgave Biodiversiteit, heeft alle touwtjes in handen en zorgt ervoor dat de taken op de juiste plek terechtkomen. In de praktijk werkt hij ook vaak mee met het team, onder andere met Ed. Net als Ed werkte hij aan de visie Rijke Groenblauwe Leefomgeving. Wieger: “We zien sinds 2017 dat biodiversiteit steeds meer als een volwaardig thema wordt gezien dat we verbinden aan andere opgaven, zoals infrastructuur, energie en verstedelijking. Denk bijvoorbeeld aan natuur in de stad, natuur bij wegen enzovoort. Dat dit steeds meer integraal wordt opgepakt, zie ik echt als een groot voordeel.”
De natuur houdt zich niet aan provinciegrenzen
“Dat integraal oppakken van opgaven op het gebied van biodiversiteit, doen we natuurlijk niet alleen provinciaal. Immers houdt de natuur zich niet aan provinciegrenzen. In het programma Natuur waar ik mij veel mee bezighoud, werken de provincie en het Rijk aan het versterken van de natuur. Dat doen we via 2 sporen: 1) het versterken van het natuurnetwerk en 2) het opstellen van de Agenda Natuurinclusief. Die agenda willen we volgend jaar bij de landelijke Natuurtop op de Floriade te Almere gaan presenteren”, zegt Ed. “Als Zuid-Holland leveren we input voor deze Agenda door een eigen provinciale verkenning naar een Natuurinclusief Zuid-Holland 2050 uit te voeren. Dat doen we samen met stakeholders die belangrijk zijn voor de eerdergenoemde Zuid-Hollandse landschapstypen. Samen kijken we dan bijvoorbeeld naar de gebieden Zuidplaspolder, de groene metropool Rotterdam, de Nieuwkoopse Plassen of de Vlietzone. In 2050 willen we samen een visie hebben op hoe zo’n natuurinclusieve samenleving eruitziet.”
In ons werk krijg je met veel verschillende partijen te maken: van overheidsinstanties tot handhavingsdiensten en faunabeheereenheden.
Alle opgaven raken elkaar
Bas van Berkum is beleidsmedewerker Faunabeheer, Exotenbestrijding en VTH (vergunningverlening, toezicht en handhaving)- wet natuurbescherming. Vanuit zijn achtergrond weet hij als geen ander hoe belangrijk het is om balans te vinden tussen natuur en andere maatschappelijke opgaven. “Stel dat ik mijn werk niet zou doen, dan zouden exoten (planten die oorspronkelijk niet uit Nederland komen) de inheemse soorten overwoekeren. Dan ontstaat er schade aan gewassen door een overpopulatie van een bepaalde diersoort of ontstaan er verkeersongelukken, omdat bijvoorbeeld een te grote populatie damherten zomaar oversteekt op gevaarlijke kruispunten. Of stel dat er een nieuwe woonwijk wordt aangelegd, dan kun je te maken krijgen met bijzondere planten en dieren. Je mag dan niet zomaar gaan bouwen. Je ziet dus hoeveel verschillende opgaven er worden geraakt in mijn werk”, zegt Bas. “Als je integraal te werk gaat, betekent het ook dat je te maken krijgt met veel verschillende partijen. Zoals Ed al aangaf werk je veel samen met agrariërs, landeigenaren, andere overheden en stakeholders. In mijn geval werk ik veel samen met de omgevingsdiensten, faunabeheereenheid Zuid-Holland en andere provincies. Gezamenlijk maken we afspraken over wie waar verantwoordelijk voor is.”
Stikstof en groenere subsidies
Ed: “Dat integraal werken is gewoon een must, zeker ook met de thema’s die nu spelen. Neem bijvoorbeeld stikstof, dat komt overal in terug. Niet alleen in natuurgebieden, maar ook bij de verduurzaming van agrarische bedrijven. En hetzelfde geldt voor waterkwaliteit. Stikstof beïnvloedt de waterkwaliteit. Zo hangt alles met elkaar samen.” Ed voegt toe: “Je ziet daarbij ook een verschuiving in het gebruik van subsidies. Laatst las ik in de Volkskrant dat ⅓ van de statenleden in Nederland een brief bij de formateur hebben ingediend, omdat ze willen dat subsidies groener worden ingezet.”
Een beetje hectiek hoort erbij
Wieger: “Ons werk is dus complex en het is altijd druk. Je praat met alles en iedereen. Als je bij de provincie komt werken, stap je niet in een gespreid bedje.” Ed: “Ik werk nu 20 jaar bij de provincie en ik vind ook dat het werk complexer is geworden. Vroeger zat je 40 jaar bij dezelfde afdeling, tegenwoordig word je op veel meer verschillende klussen ingezet. Daardoor wordt het werk interessanter en afwisselender.” Bas: “Ook mijn werk is soms hectisch. Zo word ik vaak gestuurd door dingen die ineens oppoppen, bijvoorbeeld statenvragen of persvragen op het gebied van handhaving of faunabeheer.”
Hier vinden de grote bewegingen plaats
Ed: “Door de hectiek, moet je soms flexibel en wendbaar zijn. Dat geldt voor de dagelijkse werkzaamheden, maar ook voor het grotere geheel. Iedere 4 jaar komt er namelijk een nieuwe coalitie, met een nieuw beleid. Het kan dan zo maar zijn dat je wel eens een project uit je handen moet laten vallen.” Wieger: “Ik vind de provincie een fijne werkgever, zeker omdat het tot het middenbestuur behoort. Bij het Rijk zit je ver van de inwoners af en bij de gemeente hou je je juist bezig met lokale zaken. Bij de provincie zit je er tussenin. Het is soms hectisch, maar er vinden wel grote bewegingen plaats, zeker op het vlak van natuur.” Bas: “En soms moet je ook nee durven zeggen, omdat je anders misschien te veel hooi op je vork neemt. Het voordeel is dat je hier bij de provincie genoeg uitdaging krijgt en veel ontwikkelingsmogelijkheden hebt.”