Deze website gebruikt cookies die nodig zijn om de website te laten functioneren. Daarnaast gebruiken we cookies die op anonieme wijze het gebruik van de website bijhouden. Onze cookies dienen nadrukkelijk niet om je te volgen of om je iets te verkopen.
Een inclusieve energietransitie voor iedereen
De rol van de provincie in de energietransitie
Nederland zet zich in om in 2050 energieneutraal te zijn. We willen af van fossiele brandstoffen en bereiden ons voor op de gevolgen van de klimaatverandering. De energietransitie, een circulaire economie en klimaatadaptatie, het zijn dé maatschappelijke opgaven van deze tijd. De provincie Zuid-Holland neemt als regionale overheid een prominente positie in binnen de energietransitie. Zo willen we iedereen mee kunnen laten doen in de energietransitie in de provincie Zuid-Holland. Van burgers tot ondernemers. Joey ten Cate en Nellie-Anne Guijt, beleidsmedewerkers bij team Energie, leveren een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. Joey zet zich in voor lokale burgerinitiatieven en inclusieve energietransitie. Nellie-Anne werkt aan de energietransitie in de glastuinbouw. In dit artikel vertellen zij over de energietransitie, de opgaven die zij hebben binnen deze transitie en ze bespreken hun eigen rol en die van de provincie.
Technische én sociale transitie
Wat houdt de energietransitie precies in? Joey legt uit: “De energietransitie is het veranderen van ons gebruik van fossiele energie naar schone, duurzame energie voor het verwarmen van gebouwen en het gebruik van elektriciteit. Hierbij wekken we onze energie op andere manieren op. Denk bijvoorbeeld aan zonnepanelen, windturbines en het gebruiken van warmte in de bodem en het oppervlakte water. Ook kijken we in deze transitie naar andere manieren om huizen op te warmen, bijvoorbeeld door middel van elektrische warmtepompen of warmtenetten. En we richten ons op het besparen van energie waar kan.”
De energietransitie gaat ook om de ontwikkeling van een systeem waarmee we een duurzame toekomst voor ons hebben en waar we nog generaties mee vooruit kunnen. Nellie-Anne: “De uitdaging is om een systeem te ontwikkelen dat draagvlak heeft, één waarin de juiste balans is tussen de techniek en de sociale acceptatie. De energietransitie is ook zeker een sociale transitie, aangezien het een groot stuk gedragsverandering is bij zowel burgers als ondernemers.”
Burgerinitiatieven
Joey is bezig met lokale burger initiatieven. Bewoners komen vanuit henzelf met mooie initiatieven om de energietransitie in gang te zetten. Een voorbeeld hiervan is het Vogelnest in Dordrecht. Dat is een buurtproject dat zich richt op onder andere buurtinitiatieven rondom energie. Het Vogelnest helpt bewoners van de Dordtse wijk bijvoorbeeld met het toepassen kleine energiebesparende maatregelen, zoals het aanbrengen van tochtstrips en radiatorfolie. Ook in Rotterdam worden soortgelijke initiatieven door burgers opgezet. Joey: “In Rotterdam bestaat het initiatief Wijk Energie Werkt. Zij helpen mensen uit de wijk met het aanleggen van zonnepanelen en met energiebesparing. Het mooie aan dit initiatief is dat mensen die in de wijk wonen worden opgeleid om zonnepanelen te leggen of om isolatiemaatregelen aan te brengen. Die mensen worden op deze manier geholpen aan een opleiding en uiteindelijk aan een baan in de energiesector. Zo help je deze groep mensen de arbeidsmarkt op, maar leveren ze ook een directe bijdrage aan de energietransitie. Dit soort burgerinitiatieven spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Als provincie kunnen we het namelijk niet alleen. Bewoners komen dus vaak ook zelf met vindingrijke ideeën en gaan daar proactief mee aan de slag.”
De energietransitie is ook zeker een sociale transitie, aangezien het een groot stuk gedragsverandering is bij zowel burgers als ondernemers."
Kijkje in de toekomst van de glastuinbouw
Nellie-Anne is in het verleden ook bezig geweest met burgerinitiatieven, maar richt zich sinds een aantal maanden op de energietransitie in de glastuinbouw. Naast haar provinciale rol waarin ze zich bezighoudt met advisering over de energietransitie in de glastuinbouw, werkt ze als coördinator energie voor Greenport West-Holland. Dat is een netwerkorganisatie waar door overheden, kennisinstellingen en bedrijven wordt gewerkt aan de vitale, toekomstbestendige glastuinbouw. De provincie Zuid-Holland is partner van de Greenport West-Holland en één van de ruim 50 ondertekenaars van het EnergieAkkoord van de Greenport. Ook is de provincie een belangrijke financier van de activiteiten. Nellie-Anne: “Vanuit de Greenport help ik onder andere met het begeleiden van onderzoeken. We voeren bijvoorbeeld op dit moment een onderzoek uit dat is gericht op toekomstbestendige elektriciteitsvoorziening voor een klimaat neutrale glastuinbouw. Binnen dit onderzoek worden meerdere scenario’s onderzocht over hoe de elektriciteitsvoorziening van de glastuinbouw zich kan ontwikkelen. Dit soort onderzoeken helpen ons een beter beeld te krijgen van de ontwikkelingen richting de toekomst. We verkennen hiermee de scenario’s hoe de energietransitie in de glastuinbouw eruit kan gaan zien en welke rol het glastuinbouwcluster daarin kan spelen. Hierover informeren wij de partners van het EnergieAkkoord. De resultaten uit het onderzoek gaan ons helpen om te weten hoe wij partners beter kunnen informeren over hoe de glastuinbouw er over 10 of 20 jaar uit gaat zien en wat we zouden moeten doen om het glastuinbouwcluster daarop voor te bereiden. We kunnen door dit onderzoek dus echt een kijkje in de toekomst nemen. Daarnaast organiseren we verschillende activiteiten om kennis te delen en te communiceren. Zo organiseren we in december een Meet&Greet over het onderzoek voor de partners van het EnergieAkkoord van Greenport West-Holland. Daar zullen we de resultaten delen en partijen over dit onderwerp aan het woord laten. Deze uitwisselingen zijn belangrijk, zowel om te laten zien wat er gebeurt en om verhalen terug te horen uit te praktijk.”
Energieconvenanten
Om onze positie als provincie op het gebied van energietransitie in de Greenport te versterken, zijn vorig jaar twee convenanten rondom de energietransitie ondertekend door onder andere de provincie Zuid-Holland, een tweetal ministeries en andere relevante partijen in deze ontwikkeling. In de convenanten is afgesproken dat we als provincie ons best gaan doen om een regionaal warmtesystemen te ontwikkelen en deze aan te sluiten op de ‘hoofdleiding’, de WarmtelinQ. Nellie-Anne legt uit: “In het Westland worden losse, kleine warmtenetten ontwikkeld rondom bronnen van geothermie voor tuinbouwondernemers en de ambitie is die te laten koppelen aan één groot warmtesysteem: het Warmte Netwerk Westland. Bij Rotterdam komt warmte vrij vanuit de industrie en al die warmte willen we via deze WarmtelinQ naar Den Haag gaan brengen, om er huizen en gebouwen te verwarmen. Die warmtebuis komt ook langs de Greenport en met een aansluiting voor het Westland kan je daar twee kanten mee op: warmte van de geothermie invoeden op de WarmtelinQ en de bewoonde kernen van het Westland verwarmen met rest- en geothermie warmte. Zo ontstaat een robuust systeem dat de energietransitie in het glastuinbouwcluster en de gebouwde omgeving bevordert. In dit proces heeft de provincie een faciliterende en coördinerende rol gespeeld om tot de convenanten te komen.”
Rol van de provincie Zuid-Holland in de energietransitie
Zowel Nellie-Anne als Joey zijn het erover eens dat de provincie Zuid-Holland een verbindende rol speelt in de energietransitie. Nellie-Anne vertelt: “Als provincie brengen we partijen samen en is er financiering mogelijk voor projecten en onderzoeken die een bijdrage leveren aan onze doelstellingen. Sommige projecten co-financieren we samen met andere partijen. Dit kan de samenwerking met en commitment van samenwerkende partijen extra kracht bijzetten. Zeker nu de energietransitie veel urgentie heeft en er zo veel ontwikkelingen zijn op de energiemarkt, is het goed dat er op provinciaal niveau aandacht aan wordt besteed. Wij hebben als provincie een verbindende en coördinerende rol tussen bijvoorbeeld het Rijk, gemeenten en energiecorporaties. Die rol is echt van belang om bepaalde projecten van de grond te krijgen en om partijen aan elkaar te verbinden.”
Joey benadrukt de urgentie van de energietransitie. Niks doen is geen optie. Joey: “Het gaat er ook om dat we vaart moeten gaan maken. Maar het moet ook goed gedaan worden en met aandacht voor mensen en ondernemers gebeuren. Dat gaat vaak niet samen met snelheid. Als de energietransitie te snel wordt uitgevoerd, dan zijn we bijvoorbeeld over een jaar van het gas af, maar vergeten we hoe we dit kunnen organiseren voor de bewoners en hoe zij profijt kunnen hebben van de transitie. Je zou kunnen stellen dat wanneer de energietransitie te snel wordt doorgevoerd, dat de sociale transitie dan mislukt. De vertrouwensband tussen de overheid en de burger kan worden geschaad als de positie van bewoners wordt gemarginaliseerd en hun waardes en behoeften niet zijn meegenomen. In de onthaasting van dit proces speelt de provincie een belangrijke rol. We denken na over de langere termijn, dus hoe willen we dat die transitie eruit gaat zien, zijn alle betrokken daarin meegenomen en worden hun belangen behartigd? Als provincie hebben we daar veel invloed op en kunnen we ervoor zorgen dat het snel gaat, maar wel op een goede manier. We ervaren minder druk in de transitie dan bijvoorbeeld het Rijk of gemeenten. We kunnen wat meer de tijd nemen én de uitwisseling van ervaringen en lessen organiseren tussen gemeenten, ondernemers, bewoners en sociale partners.
Samen met het team zijn we intrinsiek gemotiveerd om ons in te zetten voor iedereen in Zuid-Holland in de energietransitie."
Trots op het werk
Intrinsieke motivatie is voor zowel Joey als Nellie-Anne een belangrijke drijfveer om aan de energietransitie te werken. Joey geeft aan: “Samen met het team zijn we intrinsiek gemotiveerd om ons in te zetten voor de burgers in de energietransitie. Ik ben er trots op dat het belang van de bewoner in deze transitie groeit binnen de provincie Zuid-Holland en dat externe partijen het aandeel van de bewoner steeds hoger waarderen. We krijgen ruimte en doen mooie dingen met bewonersinitiatieven.”
Ook Nellie-Anne is blij dat ze een bijdrage kan leveren in de provincie Zuid-Holland en voor de Greenport: “In mijn functie draag ik bij aan het verduurzamen van een best belangrijke economische sector in Zuid-Holland. Er komen twee dingen samen. Enerzijds de toekomstbestendigheid van de glastuinbouwsector, want er moeten toch wat dingen veranderen om de sector lang mee te laten gaan en te verduurzamen. Anderzijds werk ik ook mee aan de energietransitie voor de provincie als geheel, want de verduurzamingsprojecten die aangejaagd worden door de glastuinbouw, bijvoorbeeld geothermie projecten, kunnen bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Dit kan door huizen en gebouwen te laten aansluiten op de warmtenetten die in de glastuinbouwclusters worden ontwikkeld. Het geeft een boost aan de energietransitie in de gebouwde omgeving. Dat is zowel gunstig voor bewoners als ondernemers.”